Ο πρόεδρος του ελληνικού τμήματος του Διεθνούς Συμβουλίου Μνημείων και Τοποθεσιών ICOMOS και επίτιμος διευθυντής Αναστήλωσης αρχαίων μνημείων, κ. Θανάσης Νακάσης, μίλησε στο Ρ/Σ Παραπολιτικά 90.1 Fm στην εκπομπή “Παραφιλολογίες” και στον δημοσιογράφο Νίκο Ευαγγελάτο
Μεταξύ άλλων, τόνισε:
Ερωτηθείς αν πιστεύει ότι υπάρχει υπόγειος θάλαμος
Θ.ΝΑΚΑΣΗΣ: Δεν υπάρχει προηγούμενο καμαροσκέπαστου μακεδονικού τάφου με υπόγειο. Δεν νομίζω ότι υπάρχει κάτι από κάτω, είναι ότι βλέπουμε.
Έχουν γίνει πολλές απόπειρες σύλησης, οι πρώτοι πήραν τα πολύ πολύτιμα και σπάσαν βέβαια και την πόρτα. Οι επόμενοι ψάχνανε θησαυρούς κάτω από τα δάπεδα, τρύπησαν το μωσαϊκό μήπως βρουν κάτι από κάτω και αναμόχλευσαν και τους λίθους που καλύπτουν το δάπεδο μήπως και εκεί βρουν κάτι από κάτω. Υπάρχει τέτοιο προηγούμενο στο ναό του Ασκληπιού στο νομό Ηρακλείου έχουνε τρυπήσει το μωσαϊκό νομίζοντας ότι θα βρουν κάτι από κάτω γιατί υπάρχει αυτή η διάχυτη φήμη ότι ενδεχομένως κάτω από εκεί μπορεί να βρίσκονται πράγματα.
Ερωτηθείς τι μπορεί να είναι αυτό το μνημείο
Θ.ΝΑΚΑΣΗΣ : Αυτό το μνημείο είναι ένας τυπικός μακεδονικός τάφος τουλάχιστον όσον αφορά το μωσαϊκό και στο νεκρικό θάλαμο, έτσι είναι σχεδόν όλοι οι μακεδονικοί τάφοι. Αυτά που είναι πριν τον τάφο δηλαδή οι Καρυάτιδες και οι Σφίγγες όπως είπε και ο κ. Θέμελης θα μπορούσαν να έχουν γίνει με την ευκαιρία κάποιας ανακαίνισης ή σε μεταγενέστερες ταφές. Γιατί το μνημείο ενδέχεται να έχει χρησιμοποιηθεί για περισσότερες της μιας ταφής στην αρχαιότητα πράγμα που ίσως υποδεικνύουν οι πόρτες που ήταν ανοιγόμενες.
ΔΗΜ.: Άρα ίσως να μην μάθουμε ποτέ για ποιον φτιάχτηκε αυτό το μνήμα.
Θ.ΝΑΚΑΣΗΣ: Αυτό ναι, αν δε υπάρξει επιγραφικό δεδομένο που μακάρι να υπάρξει για να λυθεί το θέμα αλλά αυτό που περιμένουμε είναι ότι αυτός που έχει ταφεί εκεί πρέπει να έχει σχέση οπωσδήποτε με την Αμφίπολη δηλαδή να γεννήθηκε εκεί, να ζούσε εκεί. Μπορούν οι αρχαιολόγοι αν κάνουνε τομές στους τοίχους και συγκεκριμένα στα θεμέλιά τους εκεί μπορούν να βρουν πότε κάθε ένας από αυτούς χτίστηκε. Τα όστρακα που θα βρεθούν εκεί μέσα δηλαδή τα κομμάτια από τα αγγεία τα οποία είναι πιο κοντά σε εμάς χρονολογούν τον τοίχο. Αυτό σημαίνει ότι αν ξέραμε πότε ακριβώς χτίστηκε κάθε ένας τοίχος θα μπορούσαμε να εικάσουμε ποιος περίπου πέθανε τότε και να είμαστε πιο κοντά. Αυτό θα έπρεπε να έχει γίνει ...
Με αφορμή τη δήλωσή του ότι η ανασκαφή δεν έχει γίνει με τις πιο εξελιγμένες μεθόδους
Θ.ΝΑΚΑΣΗΣ: Η αρχαιολογία σήμερα σκάβει με βάση τη λεγόμενη ιστορική στρωματογραφία δηλαδή κάθε εποχή χαρακτηρίζεται από ένα στρώμα. Όταν οι αρχαίοι κατασκευαστές αποφάσισαν να φτιάξουν τον τύμβο και να τον γεμίσουν χώματα αυτό είναι ένα στρώμα της εποχής εκείνης, όταν μπήκαν οι πρώτοι τυμβωρύχοι αφήσαν κάποια ευρήματα σε ένα επόμενο στρώμα, όταν μπήκαν οι επόμενοι το ίδιο. Όταν μπαζώθηκε από φυσικές διεργασίες, άνεμους πλημμύρες και τα λοιπά έχουμε νέα στρώματα. Κάθε τέτοιο στρώμα έχει μέσα διάφορα ευρήματα κομμάτια από αγγεία ή άλλα πράγματα τα οποία χαρακτηρίζουν την εποχή αυτή. Θα μπορούσαμε δηλαδή να ξέρουμε πότε έγινε η πρώτη τυμβωρυχία. Όταν όμως τα χώματα αφαιρούνται χύμα, όπως να είναι δηλαδή τότε είναι μπερδεμένα τα ευρήματα και δεν έχουν καμία μα καμία απολύτως αρχαιολογική αξία. Ένα δηλαδή εύρημα αστρωματογράφητο μπορεί να έχει καλλιτεχνική, εμπορική αξία αλλά αρχαιολογική μηδέν. Δηλαδή ο τρόπος που αφαιρούνται τα χώματα είναι για να βρουν κάποιο εύρημα όχι για να κάνουν μια σωστή ανασκαφή.
Οι ελπίδες δεν σβήσαν, επειδή ο τύμβος είναι τεράστιος σε σχέση με το μνημείο αυτό, ας πούμε στις δύο τούμπες της Βεργίνας έχουμε τρεις καμαροσκέπαστους τάφους και ταφές που είναι πολύ μικρότεροι από αυτόν. Εγώ θα περίμενα ένα πολύ μεγαλύτερο μνημείο εκεί ή και άλλους εξίσου μεγάλους και εντυπωσιακούς τάφους. Είναι ο μεγαλύτερος τύμβος που έχουμε μέχρι στιγμής και είναι πάρα πολύ μεγάλος σε σχέση με αυτόν τον τάφο. Ο Λέοντας μπορεί να συνδέεται με μεγαλύτερο μνημείο ή και με τα άλλα μνημεία όχι αποκλειστικά με αυτόν τον τάφο.
