Η Πρόεδρος Πολιτιστικού Ιδρύματος Ομίλου Πειραιώς, κα Σοφία Στάικου, παραχώρησε συνέντευξη στο Ρ/Σ Παραπολιτικά 90.1 Fm στην εκπομπή “Face to Face” στον δημοσιογράφο Γιώργο Κουβαρά.

Μεταξύ άλλων, τόνισε:

Σ. Στάϊκου: Αποφασίσαμε να αναδείξουμε την ιστορία του τόπου μας. Πάντα πιστεύω ότι οι λαοί πρέπει να έχουν ιστορική μνήμη και μέσα σε αυτό εντάσσεται και το κομμάτι της παράδοσης. Έτσι ξεκίνησε η δημιουργία των θεματικών μας μουσείων που είναι στην περιφέρεια και είναι στην περιφέρεια γιατί θέλαμε να αναδείξουμε τις τοπικές κοινωνίες και τον τρόπο με τον οποίο λειτουργούσαν σε κάποιο προηγούμενο αιώνα και έβρισκαν τον τρόπο να έχουν οικονομικούς πόρους και θέλαμε επίσης να δώσουμε ένα πάτημα – να υπάρξει και μία ανάπτυξη στην περιοχή.

Δημ: Τώρα έχετε ένα Μουσείο μεταξιού στο Σουφλί, το υπαίθριο Μουσείο υδροκίνησης στη Δημιτσάνα, το Μουσείο ελιάς και λαδιού στη Σπάρτη, το Μουσείο βιομηχανικής ελαιουργίας στη Μυτιλήνη, το Μουσείο πλινθοκερομοποιϊας στο Βόλο, το Μουσείο μαρμαροτεχνίας στην Τήνο και το Μουσείο περιβάλλοντος στη Στυμφαλία. Και ετοιμάζετε και δύο νέα Μουσεία. Αργυροτεχνίας στα Γιάννενα και μαστίχας στη Χίο. Μπορεί ένα μουσείο να στεγαστεί σε ένα εργοστάσιο; Σε ένα ελαιοτριβείο, σε μία αποθήκη;

Σ. Σταϊκου: Κατεξοχήν μπορεί να στεγαστεί και είναι και πάρα πολύ σωστό – μη ξεχνάμε ότι τα περισσότερα από αυτά είναι μουσεία του εαυτού τους που σημαίνει ότι αναδεικνύει αυτό που υπήρξε κάποτε άλλοτε.

Ερωτηθείσα εάν οι τοπικές κοινωνίες υποδέχονται το έργο αυτό

Θα έλεγα ότι η υποδοχή είναι καλή και πρέπει να πω ότι δεν ήταν πάντα ίδια στην πορεία των χρόνων. Και δεν ήταν και ίδια σε όλες τις κοινωνίες. Ήταν άλλες κοινωνίες που το δέχθηκαν με ενθουσιασμό από την αρχή –η πιο ενθουσιώδης ήταν η κοινωνία της Τήνου και η κοινωνία της Μυτιλήνης …

Δημ: Έχει εξήγηση αυτό;

Σ. Στάϊκου: Εχει μία εξήγηση. Υπάρχουν άνθρωποι που όντως θα μπορούσαν να προβάλλουν την περιοχή τους και να τονώσει τις μνήμες και την παράδοσή τους – έχει να κάνει βεβαίως και με τις τοπικές αρχές. Τη στιγμή που κάναμε το Μουσείο – αυτό πέρασε μέσα από τους δημάρχους και τους τοπικούς άρχοντες. Ο κόσμος κάπως έτσι το βλέπει…

Δημ: Έχει μεγάλη σημασία η συνεργασία σας με τις τοπικές αρχές.

Σ. Στάϊκου:  Τεράστια και έτσι χάσαμε και το 10ο μουσείο το οποίο το έχουμε περίπου στα συρτάρια, με ολοκληρωμένες μελέτες και με όλο το υλικό έτοιμο στην Κέρκυρα που θα γινόταν το Μουσείο τυπογραφίας, όπου εκεί ο τότε δήμαρχος δήλωσε ότι αποτελεί – εκφράζει το 54% του κερκυραϊκού λαού και δεν επιθυμεί μουσείο.

Δημ: Γιατί δεν επιθυμεί να έχει μουσείο;

Σ. Στάϊκου:  Δεν μπόρεσα να έχω περαιτέρω εξήγηση. Θεώρησα ότι δεν μπορούσα να το διαπραγματευτώ περαιτέρω σε ένα τραπέζι. Δεν κάνεις ένα μουσείο αν δεν έχεις υποδοχή.

Ερωτηθείσα για την περίοδο που εργαζόταν δίπλα στον Κωνσταντίνο Καραμανλή 

Σ. Στάϊκου: Να νοσταλγώ όχι, δεν θέλω να νοσταλγώ τίποτα, θέλω να βλέπω μπροστά. Ήταν ένα πανεπιστήμιο, ήταν και αυτό ένα πανεπιστήμιο στη ζωή μου δουλεύοντας δίπλα σε μια προσωπικότητα που αναμφισβήτητα έχει χαράξει την πολιτική ιστορία των νεότερων χρόνων της χώρας μας. Με ρωτάτε αν λείπει ένας Καραμανλής, μπορεί να λείπουνε και δύο για να το πω χαριτωμένα αλλά κυρίως λείπει το περιβάλλον μέσα στο οποίο λειτουργούσε ο πρωθυπουργός τότε. Ας πω ένα απλό παράδειγμα, ήταν αδιανόητο να χρειάζεσαι πέντε χρόνια για να το ολοκληρώσεις αυτό. Τα πράγματα γινόντουσαν τότε πολύ πιο γρήγορα, δεν υπήρχε αυτό το γραφειοκρατικό τέρας. Παιρνόντουσαν οι αποφάσεις πολύ πιο γρήγορα και λειτουργούσε πολύ πιο σφιχτά και πολύ πιο συντονισμένα όλος ο κρατικός μηχανισμός. Αυτή είναι η εντύπωση που είχα τότε  

Δημ: Έχετε δίκιο σε αυτό, βέβαια επειδή λειτουργούσαν τα πράγματα έτσι για αυτό μπορεί να κατασκευάστηκαν και κάποια τέρατα από την άλλη μεριά δηλαδή μπορεί να μη σεβαστήκαμε αρκετά το περιβάλλον εκείνη την περίοδο, μπορεί να κάναμε πράγματα που θα τα μετανιώναμε μετά αλλά γίνονταν με τρομερή ταχύτητα τα πράγματα ήταν τελείως διαφορετικό.

Σ. Στάϊκου: Φοβούμαι ότι το περιβάλλον δεν το σεβόμαστε ούτε σήμερα, δεν θεωρώ ότι αυτά συνδέονται. Όντως μπορεί να γίναν πράγματα τα οποία δεν ήταν ωραία αυτό είναι θέμα παιδείας και επειδή μιλάμε και για τον πολιτισμό, είναι και θέμα πολιτισμού. Δηλαδή αν κάτι έπρεπε τότε να μην εγκρίνεται σαν σχέδιο θα έπρεπε να μην εγκρίνεται από ανθρώπους που γνώριζαν, αυτό δεν θα είχε να κάνει με την ταχύτητα με το γραφειοκρατικό τέρας που μπορεί να εξαφανίσει τη διάθεση για μια τέτοια επένδυση, Θεωρώ λοιπόν ότι είναι θέμα παιδείας, είναι θέμα πολιτισμού κουλτούρας αλλά αναφέρομαι κυρίως στον τρόπο με τον οποίο απαλλαγμένο από πάρα πολλά γραφειοκρατικά γρανάζια λειτουργούσε τότε πιο συντονισμένα ο κρατικός μηχανισμός.

Δημ.: Λέτε θέμα παιδείας, θέμα πολιτισμού , θέμα πλαισίου παρόλα αυτά εγώ θα επιμείνω πόσο ρόλο παίζουν οι ηγέτες στην ζωή γενικά και στην πολιτική και στην οικονομία και σε όλους τους χώρους 

Σ. Στάϊκου: Απόλυτα καθοριστικό και χρειάζεται  να έχουνε το όραμα, την πείρα αλλά και τους συνεργάτες.  

Δημ: Εσείς ήσασταν μέλος του ΔΣ του εθνικού μουσείου Σύγχρονης τέχνης από όπου παραιτηθήκατε και έχω την αίσθηση ότι με την παράιτησή σας ανοίξατε το δρόμο για την παραίτηση όλων και της Γενικής Διευθύντριας. Καταρχάς μπορείτε να μου πείτε γιατί δεν έχει λειτουργήσει το Μουσείο τόσο καιρό;

Σ. Στάϊκου: Στην Ελλάδα όλα αυτά τα μεγάλα έργα θέλουνε πάρα πολλά χρόνια, σας θυμίζω ότι και το μουσείο της Ακρόπολης πέρασε μια περίπου τριακονταετή περιπέτεια για να ανοίξει.

Είναι πολλοί λόγοι είναι η γραφειοκρατίας, οι διαγωνισμοί που πρέπει για να γίνονται, τα νομικά κολλήματα που μπαίνουν για διάφορα πράγματα, η κακοδαιμονία μας...Στην Ελλάδα αυτά δεν πάνε γρήγορα.

Δημ: Εντάξει την κακοδαιμονία την ξέρουμε τη γενική που μας χαρακτηρίζει αλλά φταίει μόνο η άλλη πλευρά δηλαδή το κράτος, οι υπηρεσίες ή φταίει και το ίδιο το Μουσείο το οποίο δεν είναι ακόμα σε λειτουργία;

Σ. Στάϊκου: Σε όλα τα πράγματα φταίνε πάντοτε και τα δύο εμπλεκόμενα μέρη, μένει να καθορίσει κανείς τα ποσοστά αλλά δεν μπαίνουμε σε αυτό αυτή τη στιγμή. 

Δημ: Εσείς γιατί παραιτηθήκατε;

Σ. Στάϊκου:  Εγώ παραιτήθηκα γιατί μου ήταν αδιανόητο να βλέπω να περνάει τόσος καιρός χωρίς να γίνονται πράγματα. Δεν είμαι άνθρωπος της απραξίας είμαι άνθρωπος που θέλει τα πράγματα να προχωρούν. Πίστευα ότι μπορούσα να βοηθήσω με την εμπειρία μου , το να έχεις κάνει επτά μουσεία και να ετοιμάζεις άλλα δύο κάποια υποτυπώδη εμπειρία μπορείς να καταθέσεις σε ένα τραπέζι. Ξέρω από πολιτιστική διαχείριση, ξέρω τι σημαίνει ένας κανονισμός λειτουργίας ενός μουσείου φάνηκε όμως στην πορεία ότι όλες αυτές οι γνώσεις όχι μόνο δεν φαινόντουσαν απαραίτητες  αλλά και ενοχλούσαν.

Ήμουν ένας άνθρωπος σε ένα τραπέζι διοικητικού συμβουλίου που τη μεριά της διεύθυνσης του Μουσείου την ενοχλούσαν οι γνώμες μου και η κριτική που θα μπορούσα να ασκήσω, που δεν ήταν όμως κακόπιστη κριτική ήταν μια διάθεση να πάνε τα πράγματα πιο γρήγορα . Πιστεύω ότι αν αυτό είχε εκτιμηθεί θα είχα μπορέσει να βοηθήσω πολύ περισσότερο και τολμώ να πω ενδεχομένως να είχαμε ξεπεράσει και διάφορα προβλήματα και το Μουσείο τουλάχιστον να είχε ανοίξει σήμερα.        

Δημ.: Έχετε την αίσθηση ότι τώρα που υπήρξαν πια ομαδικές παραιτήσεις θα ανοίξει πιο γρήγορα ή όχι;

Σ. Στάϊκου: Εάν ξεπεραστούν κάποια προβλήματα που προέκυψαν στην πορεία και που ταλανίζανε το Διοικητική Συμβούλιο τον τελευταίο καιρό νομίζω πως μπορεί μέσα στους επόμενους μήνες , τουλάχιστον στο πρώτο εξάμηνο του 2015 να ανοίξει.

Δημ:  Εσείς θα ξανασυνεργαστείτε ή όχι

Σ. Στάϊκου: Όταν μπαίνει μια παραίτηση σε ένα τραπέζι δεν αποτελεί προϊόν διαπραγμάτευσης

Δημ: Παρόλα αυτά μου λέτε ότι ο στόχος πρέπει να είναι να λειτουργήσει το Μουσείο και λέτε ότι θέλατε να βοηθήσετε και ότι μπορείτε να βοηθήσετε επομένως αν μπορείτε και θέλετε γιατί θα πρέπει να μην βοηθήσετε

Σ. Στάϊκου: Γιατί στην Ελλάδα και στον τρόπο που ερμηνεύονται τα πράγματα σήμερα θα ακουστεί ότι όλο αυτό έγινε και εγώ παραιτήθηκα για να ξαναγυρίσω κάποια στιγμή εκεί, πράγμα το οποίο εγώ δεν επιθυμώ να κάνω και δεν επιθυμώ να ακούσω γιατί δεν ήταν αυτός ο λόγος. Θα έπρεπε η παραίτησή μου να είχε σταματήσει πριν μπει στο τραπέζι, από την ώρα που μπαίνει στο τραπέζι εγώ δεν θέλω να το διαπραγματευτώ.

Δημ: Ποιος θα μπορούσε να τη σταματήσει πριν μπει στο τραπέζι;

Σ. Στάϊκου: Φαντάζομαι η πολιτική ηγεσία του υπουργείου αλλά η πολιτική ηγεσία άλλαξε δεν μπορώ να μπω σε μια διαδικασία εποχική γιατί αυτό ήταν και στα χρόνια τα τελευταία. Τα προβλήματα εκεί τα επισημαίνω από το 2007 στις κατά καιρούς πολιτικές ηγεσίες του υπουργείου Πολιτισμού και οφείλω να πω ότι η τελευταία λειτούργησε και πάρα πολύ καλά και πάρα πολύ γρήγορα.

Δημ: Δεν μου κάνετε και μια εκτίμηση πότε θα λειτουργήσει το Μουσείο τελικά. Ποια είναι η γνώμη σας;

Σ. Στάϊκου: Πιστεύω ότι μέσα στο πρώτο εξάμηνο του 2015 θα ανοίξει και το εύχομαι και θα το βοηθήσω και έστω και εκτός Διοικητικού Συμβουλίου εν πάσει περιπτώση.